بر عکس سال اول که توصیه می شد تغذیه با شیر مادر مقدم بر غذای کمکی باشد در سال دوم با توجه به اهمیت بیشتر غذاهای جامد، توصیه می شود که حتی المقدور شیر مادر بعد از غذا داده شود.

دفعات تغذیه کودک (به غیر از شیر مادر) هنوز 5 تا 6 بار در روز است.

بین یک تا 1.5 سالگی زمان انتقال تغذیه کودک از غذاهای کمکی به غذاهای سفره خانواده است.

توصیه می شود تا 18 ماهگی بسته به تحمل کودک و به تدریج، غذاهای سال اول زندگی به سفره خانواده تبدیل شود. لذا هفته ای 2 تا 3 بار از همان غذاهای کم حجم، مقوی و پر انرژی سال اول زندگی مانند سوپ گوشت و سبزیجات مخلوط با کمی آرد و شیر و شکر و یا کته نرم که با آب گوشت پخته شده است برای او تهیه شود.

نیاز به کلسیم و پروتئین عمدتا از طریق شیر مادر و ماست پاستوریزه ای که در روز می خورد تامین می شود.

سفیده تخم مرغ را می توان همانطور که در مورد زرده آن شروع شده بود، یعنی کم کم و به صورت کاملا پخته و سفت از مقدار کم شروع کرد و بتدریج به یک سفیده کامل رساند. بدین ترتیب کودک می تواند یک روز در میان یک تخم مرغ کامل به صورت نیمرو، املت یا آب پز بخورد؛ اما هر روز هم می تواند از سفیده تخم مرغ استفاده نماید.

از گروه چربی و شیرینی ها نیز باید استفاده نمود. استفاده کردن از این گروه به صورت غنی کردن غذای کودک با روغن نباتی یا کره تا حدی که جای مواد غذایی دیگر را نگیرد و سبب کاهش اشتهای او نشود و استفاده از مواد نشاسته ای به صورت نان، برنج، ماکارونی و سیب زمینی است تا انرژی مورد نیاز کودک را فراهم نماید.

حبوبات، غنی از مواد پروتئینی و املاح هستند که معمولا از اواخر سال اول زندگی به رژیم غذایی کودک اضافه می شوند. در سال دوم نیز بتدریج بر تنوع آن افزوده و به صورت کاملا پخته شده (بعد از خیس کردن و جداکردن پوست آن) همراه با سیب زمینی و روغن زیتون می تواند مورد استفاده قرار گیرد.

اگر شروع غذا یک باره و به صورت آنچه که در سفره خانواده است به کودک داده شود، پذیرش و هضم آن برای او مشکل می شود. لذا در ابتدا باید تغییراتی در آن داد مثلا در سفره خانواده اگر برنج (پلو) به صورت کته یا کاملا نرم شده نیست می توان آن را با پشت قاشق و کمی آب خورش، نرم و له نمود یا اگر خوراک سیب زمینی و گوشت و ... وجود دارد کمی نان را در آب خوراک نرم کرده همراه با گوشت و سیب زمینی که با پشت قاشق له و نرم شده است به کودک داد.

هنوز هم معده کودک کوچک است و نباید آن را با آب یا آب میوه و یا خود میوه پر کرد. آب میوه در حجم کم به عنوان یک نوشیدنی خنک از میوه های تازه یا از شربت های خانگی مانند شربت آب لیمو (با لیمو ترش تازه)، شربت به لیمو و ... بعد از بازی و تقلای کودک در یک روز گرم بسیار مطبوع و لذت بخش است.

مصرف میوه های مختلف، دو تا سه بار در روز به مقدار توصیه شده، هم بخشی از نیاز های کودک به ویتامین های a و c را تامین می کند و هم به علت داشتن فیبر، کار دستگاه گوارش او را تسهیل می نماید.

دادن غذاهای خیلی شیرین و یا نوشیدنی در حجم زیاد در فاصله دو وعده غذا معمولا سبب کاهش اشتها شده و ممکن است کودک را ازخوردن غذای اصلی باز دارد.

در برنامه غذایی کودک یک تا دو ساله تنقلاتی مثل پفک، چیپس، شکلات و نوشابه جایی نداشته و در صورتی که فعالیت کودک زیاد باشد، استفاده از میان وعده های انرژی زا مانند: خرما، کشمش، مربا، کمپوت، ژله، بیسکویت، بستنی پاستوریزه، بادام و پسته بو نداده (ولی ریز و پودر شده مخلوط با ماست) به شرطی که جای وعده اصلی غذا را نگیرد مفید است.

کودکان یک تا دو ساله هنوز هم در معرض خطر خفگی هستند و موادی مانند تکه های سوسیس، دانه انگور، سبزی های خام، فندق، بادام، ذرت بو داده، آب نبات و غیره نباید در دسترسشان باشد. همچنین وقتی دراز کشیده اند و یا در حال دویدن هستند نباید به آنان غذا داد.

میوه های آلرژی زا مانند کیوی، خربزه، و نیز موادی که هضم آنها مشکل است مثل پوست حبوبات هنوز هم در برنامه غذایی کودک جایی ندارند.

در طول سال دوم زندگی، مصرف قطره ویتامین های آ و د یا مولتی ویتامین و قطره آهن به همان مقدار قبلی باید ادامه داشته باشد و این مطلب که آهن موجب سیاهی دندان ها می شود نباید مانع مصرف آن شود بلکه باید قطره را در عقب دهان کودک ریخت و متعاقب آن به کودک آب یا کمی آب میوه داد و یا دندان ها را مسواک زد.

رعایت نکات ایمنی هنگام غذا خوردن کودک

کودک را هنگام غذا خوردن تنها نگذارید. همیشه یک نفر باید (حتی تا 3 سالگی) بر غذا خوردن کودک نظارت داشته باشد.

او را بنشانید و غذا بدهید. مراقب جویدن غذا و بلعیدن او باشید.

همزمان با افزایش دندان های کودک، غلظت و سفتی غذا را بیشتر کنید و غذاهایی بدهید که قابل جویدن باشد.

مواد غذایی که احتمال دارد باعث خفگی کودک شود مانند سوسیس، شکلات، آب نبات، تخمه و آجیل، انگور و تکه های درشت گوشت را در دسترسش قرار ندهید.

هنگام دندان در آوردن اگر برای بی حسی لثه از دارو استفاده می کنید، سعی کنید نزدیک زمان غذا خوردن نباشد چون باعث بی حسی ماهیچه های گلو می شود و بلعیدن غذا را مشکل می کند.

اگر کودک در اتومبیل یا در کالسکه در حال حرکت است به او غذا ندهید.

تغذیه کودک از 2 تا 5 سالگی

در سالهای اولیه زندگی، افزایش قد و وزن کودک دو تغییر اساسی در رشد و تکامل اوست. در یک سالگی، کودک توانایی ایستادن را پیدا می کند، در 2 سالگی راه رفتن را تجربه می کند و در سه سالگی با اطمینان و اعتماد کامل، حرکات جهشی انجام می دهد. در این دوران استخوانها رشد طولی می کند و بر حجم ماهیچه ها افزوده می شود به طوری که کودک روزانه 6 گرم افزایش وزن خواهد داشت.

نیاز انرژی

بعد از دو سالگی با کند شدن رشد، اشتهای کودک هم کاهش می یابد. پس بر اساس روند رشد کودک، تقاضا برای دریافت غذا نیز تغییر می کند. هر چند میزان دریافت انرژی از یک غذا تا غذای دیگر متفاوت است، اما کل غذای دریافتی روزانه کودک ثابت است. البته نیاز انرژی کودکان بر اساس میزان فعالیت فیزیکی آنها متفاوت است. برای تأمین کلیه مواد مغذی مورد نیاز کودک، برنامه غذایی آنها باید شامل ترکیبی از  غذاهای مختلف در گروه های اصلی غذایی باشند.منبع. سایت تبیان